نهال زیتون اسپانیایی

معرفی نهال زیتون اسپانیایی

---

نهال زیتون اسپانیایی به لاتین (Olive) که در جهان به عنوان نماد صلح جهانی شناخته می شود و قدمت بسیار زیادی در این زمینه دارد. نهال زیتون اسپانیایی یکی از مشهور ترین نهال های موجود در سطح جهان است. این درخت پر آوازه دارای ویژگی هایی است که آن را منحصر به فرد می کند. نهال زیتون اسپانیایی دارای رشد آهسته بوده و تا ارتفاع ۱۵ متر رشد می کند. این درخت در ابتدا به حالت وحشی وجود داشته و می روییده سپس در طی سالیان طولانی به حالت پرورشی درآمده و کشاورزان آن را کاشته و محصولات آن را برداشت نموده اند. این میوه و درخت آن دارای انواع گوناگونی مانند نهال زیتون یونانی، زیتون سیاه، سبز و مواردی ازین دست است. نهال زیتون اسپانیایی نیز از جمله این اقلام می باشد.

منشا

در کتاب های کهن منشا نهال زیتون اسپانیایی را مربوط به آسیای جنوب غربی و کشورهایی مانند سوریه و لبنان دانسته اند. آب و هوای مدیترانه و همچنین معتدل و مرطوب سبب شده که نهال زیتون اسپانیایی و میوه آن در این مناطق به وفور یافت شود. البته در ایران نیز در مناطقی مانند مناطق شمالی کشور گیلان و زنجان در مناطق طارم و رودبار به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب نهال زیتون اسپانیایی به فراوانی یافت می شود. زیتون انواع گوناگونی دارد که نهال زیتون اسپانیایی سبز بیشتر در ایران منشا داشته ولی زیتون سیاه در لبنان، سوریه مناطق مدیترانه و یونان گسترش دارد. بنابراین اگه زیتون در ایران نیز در مناطقی وجود دارد ولی منشا اصلی آن به لبنان و کشورهای حوزه دریای مدیترانه باز می گردد.

شروع باردهی

زیتون درختی به شکل بید و همچنین دارای برگ های باریک است که در ابتدای کاشت به صورت نهال دارای شکل ویژه ای است. نهال زیتون اسپانیایی برای باردهی همواره ابتدا شروع به گلدهی می کند. شروع فرآیند گلدهی نهال زیتون اسپانیایی از اواسط فصل بهار آغاز می شود. این گلدهی نشان دهنده ی شروع باروری است که نهایتاً به باردهی ختم می شود. این شکوفه ها در پائیز و زمستان دچار تمایز می شوند. و کم کم به سمت به میوه دادن می روند. درخت در دوران نونهالی صرفا رشد کرده و بار نمی دهد بلکه خود را برای بار دادن در مراحل بعدی آماده می کند، البته وجود شرایط محیطی مطلوب هم برای دادن بار و تولید محصول مطلوب حائز اهمیت است.

عمر مفید

نهال زیتون اسپانیایی به واسطه ی نوعی که دارد می تواند تا سالیان دراز باردهی داشته باشد. البته باید توجه کرد امر باردهی در درختان از جمله نهال زیتون اسپانیایی صرفا به نوع آن وابسته نیست. ممکن است بر اثر عوامل نامساعد محیطی باردهی آن، آغازش و مواردی دیگر به تاخیر افتاده و حتی طول عمر مفید آن کاهش یابد از آن جایی که زیتون درخت کهنی به شمار می رود و در طی سالیان دراز به طور وحشی در نقاط مرطوب و مدیترانه ای زندگی کرده بنابراین میتوان دانست که عوامل محیطی بیش از هر عاملی بر طول عمر مفید یک درخت نقش دارند. این طول عمر مفید برای نهال زیتون اسپانیایی اسپانیایی می تواند حتی بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ سال برسد. این موضوع نشان دهنده مفید بودن و طول عمر طولانی نهال زیتون اسپانیایی است.

نیاز سرمایی

نهال زیتون اسپانیایی اسپانیایی یک درخت همیشه سبز است و هیچ گاه خزان نمی کند یعنی در مراحل زندگی خود همواره سبز می ماند. از آن جایی که نهال زیتون اسپانیایی یک درختی است که در مناطق مدیترانه ای و همچنین معتدل می روید نیازمند گرماست و سرما به آن آسیب می زند. در واقع به طور کلی سرمای بیش از حد برای نهال زیتون اسپانیایی عامل نامطلوبی به شمار می رود. نیاز سرمایی این درخت تا ۷- درجه سانتی گراد است حتی می تواند تا دمای ۱۵- درجه سانتی گراد را به خوبی تحمل کند. اما دماهای کمتر ازین مقدار به نهال زیتون اسپانیایی آسیب جدی می زند.

شکل ظاهری میوه و درخت

نهال زیتون اسپانیایی در زمان بلوغ درختی بلند قامت که ارتفاع آن به بیش از ۶ الی ۷ متر نیز می رسد. این درخت همیشه سبز دارای برگ های باریک و دراز بوده و برگ هایی شبیه بید مجنون دارد. این درخت شاخه های انبوه و بزرگ داشته و دارای برگ های متعدد است. میوه این درخت در مرکز برگ ها و با توزیع متوسط در هر شاخه می روید. همچنین میوه ها ابتدا به رنگ سبز رشد می کند. سپس از رنگ سبز به رنگ زرد و نهایتاً سبز پررنگ گرایش پیدا می کند. این میوه به خودی خود دارای طعم بسیار تلخ و گس می باشد و در این حالت قابل استفاده نیست و باید فراوری شود. شکل ظاهری میوه زیتون به شکل استوانه ای و ریز دیده می شود که اندازه های متفاوتی دارد.

پایه نهال

کاشت نهال زیتون اسپانیایی در روش های مختلفی متداول است که این روش ها اعم از قلمه زدن، خوابانیدن، پاجوش و... است. که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند. روش پایه نهال یکی ازین روش هاست که طی آن نهال زیتون اسپانیایی کاشته می شود. همچنین به روش بذر نیز می توان آن را کاشت. در روش کاشت بذر ابتدا آن‌را در یک محلول خاص می‌خیسانند و سپس پس از نرم شدن پوسته آن را می کارند. همه ی این روش ها می توانند روش خوبی باشند. اما روش کاشت پایه نهال بهترین روش کاشت نهال زیتون اسپانیایی است. در این روش آسیب به نهال زیتون اسپانیایی به کمترین مقدار ممکن می رسد. زیرا گیاه از سرما زدگی و عدم جوانه زدن و مواردی مانند آن در امان می ماند.

آب و هوای مناسب

نهال زیتون اسپانیایی بومی مناطق مرطوب و مدیترانه ای است. در واقع بهترین آب و هوای مناسب برای رشد نهال زیتون اسپانیایی هوای معتدل است. در واقع اعتدال دمایی که زمستان های معتدل و تابستان های معتدل وجود داشته باشد و اختلاف دمایی وجود نداشته باشد مناسب این درخت است. نهال زیتون اسپانیایی در آب و هوای مرطوب و گرمسیری هم رشد مناسبی دارد و می تواند رشد داشته باشد. به طوری که در کشورمان در مناطق شمالی در این گونه آب و هوایی رشد و نمو می کند. نهال زیتون اسپانیایی تحمل دمای پائین را تا حدی دارد و دما های بسیار پائین به آن آسیب جدی وارد می کند. برای مثال تا دمای ۱۵- درجه سانتی گراد را تحمل می کند ولی از آن پایین تر سبب از بین رفتن شاخه های بارور آن می شود.

ارتفاع از سطح دریا

ارتفاع از سطح دریا مهم ترین فاکتور برای درختان است که در عوامل محیطی حاکم بر نهال زیتون اسپانیایی اهمیت فراوانی دارد. برای مثال نهال زیتون اسپانیایی می تواند در ارتفاعاتی که رطوبت کافی داشته باشد رشد نماید و کاشت آن در مناطقی که درارتفاعات آن رطوبت کافی وجود ندارد باعث از بین رفتن آن می شود و نهال زیتون اسپانیایی در این مناطق بار نمی دهد. همچنین توجه به نحوه آبیاری و دسترسی به آب در ارتفاع مورد نظر نیز از عوامل مهم دیگری است که همواره باید به آن توجه شود.

شروع باردهی و عملکرد

عملکرد نهال زیتون اسپانیایی بیش از هر عاملی به شرایط محیطی و فاکتور های حیاتی این درخت بستگی دارد برای مثال در آب و هوای سرد و خشک این درخت هیچ گونه عملکردی نداشته و نمی تواند رشد کند و ثمر دهد. همچنین در فصول خاصی میوه های آن رسیده و می توان آن ها را بهره برداری کرد. نهال زیتون اسپانیایی اگر در بهار کاشته شود در فصول تابستان و پائیز بار می دهد و می توان میوه های آن را برداشت کرد و برای فراوری به کارخانه فرستاد.

بهترین زمان کاشت

زمان کاشت در نحوه رشد و نمو همچنین چگونگی برداشت آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای مثال اگر نهال زیتون اسپانیایی در مناطق گرم و خشک در فصل تابستان کاشته شود می تواند سبب آسیب جدی به آن شده و باردهی آن را با اختلال مواجه کند بنابراین بهترین زمان کاشت نهال زیتون اسپانیایی با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه تعیین می شود. که تجارب کشاورزان آن منطقه در این زمینه می تواند بهترین یاری دهنده برای آگاهی بر بهترین زمان کاشت نهال زیتون اسپانیایی باشد. اگر نهال زیتون اسپانیایی در مناطق گرم و خشک کاشته شود بهترین زمان برای کاشت آن زمستان و اگر در مناطق گرم و مرطوب و همچنین مدیترانه ای کاشته شود بهترین زمان کاشت آن بهار و همچنین تابستان است.

گرده افشانی

گرده افشانی از مهم ترین عوامل موثر در رشد و نمو درختان است که نهال زیتون اسپانیایی نیز ازین قاعده مستثنی نیست. نهال زیتون اسپانیایی شکوفه می دهد و این شکوفه در اواسط بهار می روید و در پائیز و زمستان تمایز می یابند گرده افشانی سبب می شود که نهال زیتون اسپانیایی به باروری رسیده و همچنین میوه دهی را آغاز کند. شکوفه های نهال زیتون اسپانیایی برای حشرات گرده افشان مانند زنبور و همچنین مرغ شهدخوار و مواردی ازین دست جذابیتی ندارد بنابراین موجودات زنده در گرده افشانی نهال زیتون اسپانیایی نقشی ایفا نمی کنند بلکه گرده افشانی در نهال زیتون اسپانیایی توسط عوامل محیطی مانند باد، گاهی باران و مواردی مانند این انجام می شود.

مناسب ترین خاک

هرگیاه و درختی می تواند در انواع خاک ها رشد کند اما فقط دریک نوع خاک است که بهترین عملکرد را داشته و میتواند بیشترین باردهی را داشته باشد. نهال زیتون اسپانیایی یک درخت مقاوم است و نسبت به خاکی در آن کاشته می شود انعطاف پذیری بالایی دارد. برای مثال درانواع خاک ها اعم از شنی ماسه ای، رسی و حتی خاک های شورمی توان نهال زیتون اسپانیایی را کاشت. حتی سنگلاخ بودن خاک و همچنین شوری و مواردی مانند این مانع کاشت نهال زیتون اسپانیایی نیستند اما میزان اسیدی یا بازی بودن مناسب خاک برای کاشت نهال زیتون اسپانیایی بین ۶.۸ تا ۷.۵ است.

ابیاری

از آن جایی که نهال زیتون اسپانیایی در مناطق گرم و مرطوب و همچنین در مناطق گرم و خشک می روید. در برابر خشکی و کم آبی مقاومت دارد. اما باید همواره به یاد داشته باشیم که این مورد دلیلی بر آبیاری مناسب و کافی آن نمی شود و باید همواره به میزان مناسب آن را از آب سیراب کرد. آبیاری در عواملی مانند میزان باردهی، کیفیت میوه ها، میزان روغن خروجیو مواردی مانند این تاثیر بسزایی دارد. بنابراین کشاورزان محترم همواره باید به میزان مناسب و با برنامه ی مناسب به آبیاری نهال زیتون اسپانیایی بپردازند. تا بتوانند کیفیت مطلوبی را از نهال زیتون اسپانیایی دریافت نمایند.

بهترین کودها وسم

نهال زیتون اسپانیایی نیز مانند سایر درختان برای تقویت و رشد و نمو کافی نیازمن یک سری از املاح می باشد این املاح نقش حیاتی در فرآیند های مختلف از جمله باردهی و میزان آن و کیفیت محصولات دارد. بنابراین توجه به نیاز درخت در این زمینه ضروری است. استفاده از کود های شیمیایی مختلف این نیاز را برطرف می کند. برای مثال استفاده از کودهای شیمیایی نیتروژن دار نیاز گیاه به عنصر نیتروژن را برطرف می نماید. این امر زمانی حائز اهمیت بیشتر می شود که خاک مورد نظر فقیر بوده و دارای املاح کافی نباشد. در این صورت کشاورز بهتر از کودهای شیمیایی مناسب خاک منطقه استفاده نمایید.

آفات و بیماری‌ها

هر درختی به تناسب نوع و کیفیت و کمیت خود ممکن است دچار بیماری ها و آفاتی بشود که کشاورز همواره به شناخت آن ها پرداخته و سعی در برطرف کردن آن ها دارد از جمله این آفات و بیماری ها می توان به:

● مگس میوه زیتون: لارو مگس میوه زیتون از جمله مهم ترین آفات موجود در باغات زیتون به شمار می رود این آفت و لارو آن باعث فساد، از بین رفتن و همچنین ریزش میوه های زیتون می شوند و در نتیجه به کل درخت آسیب می رسانند.

● آفت بید زیتون: این نوع آفت از خطرناک ترین آفات نهال زیتون اسپانیایی به شمار می رود زیرا سبب از بین رفتن میوه های درخت و اجزای مختلف آن می شود. برای مثال گروهی از آفات بید با نفوذ به درون میوه زیتون آن را میوه و هسته آن را خورده و از بین می برند. یا دسته ای دیگر باعث از برگ های نهال زیتون اسپانیایی تغذیه کرده و آن را از بین می برند.

هرس

هرس کردن از جمله مهم ترین اتفاقات فصلی برای هر درخت به شمار می رود نهال زیتون اسپانیایی نیز چنین مرحله ای را داراست. نهال زیتون اسپانیایی در فصول خاصی هرس می شود که به رشد و نمو هر چه بیشتر آن بسیار کمک می کند. در هرس این درخت شاخه های زائد، پاجوش ها، شاخه های خشک و آفت زده حذف می شوند تا گیاه با دریافت یکسان هوا، آب و ... به خوبی رشد کند.

قیمت و خرید نهال زیتون اسپانیایی

در بازار اقلام مختلف نهال زیتون اسپانیایی به دلیل تفاوت هایی که دارند دارای قیمت متفاوتی هستند. این تفاوت قیمت ها امری طبیعی می باشد. برای مثال ممکن است این رنج قیمتی از ۱۰۰۰۰۰ هزار تومان تا ۱۳۰۰۰۰ هزار تومان نیز برسد‌. بهتر است کشاورزان محترم برای کاشت نهال زیتون اسپانیایی آگاهی های کافی از شرایط محیطی لازم برای هر نژاد و مواردی مانند این را به طور کامل بررسی و سپس به خرید آن اقدام نمایند.