نهال زرشک بیدانه سیاه

معرفی نهال زرشک بیدانه سیاه

---

نهال زرشک سیاه یک نهال خاص و کمیاب در خاورمیانه است که خصوصیات و ویژگی های مختلفی دارد. مهمترین این ویژگی ها واصلی درمانی و گیاهی آن در طب سنتی و طب گیاهی است. از طرفی قرار گرفتن ایران در منطقه خشک و گرمسیری باعث شده کاشت و پرورش نهال های مقاوم به این آب و هوا مانند نهال زرشک سیاه در ایران مورد توجه بسیاری از صاحبان اراضی قرار بگیرد. این نهال توانایی تحمل کم آبی و یا حتی بی آبی را نیز دارا است. در این مطلب به طور خاص به ویژگی ها شرایط کاشت و نحوه پرورش نهال زرشک سیاه خواهیم پرداخت.

خصوصیات و ویژگی‌ها زرشک سیاه

زرشک‌ها بطور کلی درختچه‌های مقاوم و نیازمند مراقبت‌های معمولی هستند که معمولا قد کوتاه تا متوسطی دارند و انواع نهال زرشک بسته به نوع کمی متفاوت هستند. زرشک سیاه درختچه‌ای خاردار است با چوبی زرد رنگ و برگ‌های بیضی‌شکل که لبه‌های نامنظمی دارند. به‌طور معمول میوه‌های تیره‌رنگ آن نیز دو یا سه هسته در خود دارند. میوه زرشک سیاه در اوایل پاییز می‌رسد. نهال زرشک سیاه باید عاری از هرگونه خراش یا شکستگی باشد و ریشه آن نیز نباید چنگ‌خورده باشد. با بررسی ریشه‌های نهال وجود آفت، سفید یا شکستگی را بررسی کنید. نهال سالم چنین مشکلاتی ندارد. برای آشنایی بیشتر با زرشک سیاه همراه رویال نهال باشید.

منشأ نهال زرشک سیاه

دقیقا مشخص نیست زرشک از کجا می‌آید، درمورد زرشک سیاه منشأ آن بیشتر مناطقی از آسیا و آمریکای جنوبی معرفی می‌شود. امروزه زرشک در گستره پهناوری از کشورهای آسیایی نظیر چین، ازبکستان، قزاقستان تا ایران و عراق یافت می‌شود. در گذشته از ریشه این گیاه برای رنگ‌کردن پشم یا چرم و حتی به‌عنوان دارویی برای بیماری‌های کبدی و یرقان استفاده می‌شده است. در گذشته از شکل میوه این درخت برای پیش‌بینی آب و هوای زمستان پیش رو استفاده می‌کردند. امروزه تقریبا تمامی دنیا بجز استرالیا میزبان این گیاه هستند.

عمر مفید نهال زرشک سیاه

قطعا یکی از موضوعات مهم در کاشت و پرورش نهال برای کشاورزان عمر مفید نهال است. عمر مفید یا به عبارت درست تر عمر اقتصادی یک نهال نشان دهنده سالیانی است که یک نهال توانایی بار دهی در حداکثر ظرفیت خود را دارد. به طور کلی عمر اقتصادی نهال زرشک سیاه حدود ۵٠ سال است. نهال های ۵۰ ساله معمولا از صرفه اقتصادی بالایی برای کشاورزان برخوردارند. پس قطعا نهال زرشک سیاه جزو نهال های اقتصادی و به صرفه ای به شمار می‌رود که کشاورزان می‌توانند اقدام به کاشت و پرورش انواع آن بکنند. البته که بار دهی این نهال تا سن ۷۵ سالگی نیز ممکن است.

نیاز سرمایی نهال زرشک سیاه

حتی در آب‌ و هوای گرم و معتدل هم نیاز سرمایی درخت زرشک سیاه برطرف خواهد شد. دمای منفی ۵ درجه به خوبی نیاز سرمایی این نهال را برطرف خواهد کرد. اگر نیاز سرمایی محصول به قدر کافی نباشد قطعا نهال به خوبی نمیتواند از خواب زمستانی خود بیرون بی‌آید وبار دهی مناسبی داشته باشد. پس باید در شش ماهه دوم سال دما به زیر ۵ درجه سانتی‌گراد برسد، در غیر این صورت بار دهی درخت کاهش خواهد یافت. همچنین این نهال برای جوانه زدن به یک دوره دمای منفی هفت درجه سانتی‌گراد نیازدارد.

شکل ظاهری میوه و درخت

زرشک سیاه یا زرشک کوهی درختی کوتاه با ارتفاع ٣ تا ۴ متری است، البته انواع نهال زرشک سیاه می‌تواند طول متفاوتی داشته باشند. برای مثال نهال بالغ زرشک سیاه خارجی حدودا ۲.۵ تا ۳ متر ارتفاع دارد که نسبت به نهال های بومی کشور از ارتفاع کمتری برخورداند. از دیگر ویژگی های نهال زرشک سیاه میتوان به خاردار بودن و برگ‌های تخم‌مرغی شکل اشاره کرد. نهال زرشک سیاه درختی همیشه سبز است که میوه‌های گرد تا بیضی و تیره رنگ دارد، البته که به شکل خوشه‌ای بر درخت ظاهر می‌شود. رشد عرضی این درخت نسبت به رشد طولی آن بیشتر است و حالت بوته‌ای به خود می‌گیرد اما با توجه به ارتفاعی که دارد برداشت محصول آن ساده‌تر خواهد بود.

گرده افشانی نهال زرشک سیاه

نهال زرشک سیاه خود گرده‌افشان است به این معنی که هردو جنس نر و ماده را دارا می‌باشد ولی می‌توان یکی از انواع گرده‌زای زرشک را انتخاب کرد و به ازای هر ده اصله نهال زرشک سیاه یکی از آن‌ها در هر ردیف کاشت.

آب و هوای مناسب نهال زرشک سیاه

شرایط جوی یکی از مهمترین عوامب تعیین کننده برای نوع کاشت، کود مورد استفاده و روش آبیاری برای نهال زرشک سیاه است. بهترین آب و هوا برای کاشت زرشک سیاه، آب‌ و هوای معتدل تا گرمسیری است. بهترین دما برای نهال زرشک‌ها هم چیزی حدود ١۵ تا ١٨ درجه سانتی‌گراد است. انواع نهال زرشک سیاه دارای ریشه کشت ژن مقاوم به سرما دارند، ولی برای باردهی بهتر است در دمای مناسب کشت شوند. البته این درخت را بهتر است تا در ارتفاع 1800 متری از سطح دریا کشت کرد که از این نظر بسیاری از مناطق ایران مناسب کشت این درخت هستند.

شروع باردهی و عملکرد

شروع باردهی و علمکرد از عوامل مهم تعیین کننده در رباطه با کشت نهال است. به طوری که اگر شروع باردهی یک محصول بسیار دیر و یا کند باشد آن رقم از لحاظ اقتصادی به صرفه نیست و همواره کشاورز را با ضرر همراه خواهد کرد. تقریبا در پنج سالگی اولین باردهی محصول آن شروع می‌شود، اما از ١٠ سالگی این نهال بالغ شده و وارد عمر مفید خود می‌شود. این نهال باکیفیت ‌ترین محصولات خود را در بعد از بلوغ و با حجم بالا به عمل می‌آورد. عمر مفید آن تقریبا تا ۷۵ سالگی ادامه می‌یابد. این محصول در هر هکتار حدود ۵ تا ٨ تن بار می‌دهد که این عدد نسبتا خوبی محسوب می‌شود. البته باید قیمت هر رقم را نیز در نظرگرفت و با توجه به ارزان بودن انواع نهال زرشک سیاه بار دهی خوبی هم دارد.

بهترین زمان کاشت نهال زرشک سیاه

بسته به نوع نهالی که در اختیار داریم زمان کشت آن متفاوت است. نهال‌های ریشه ‌باز باید در زمانی که آب و هوا معتدل است و در فصل بهار و پاییز کاشت شوند. آبان و آذر برای این کاشت مناسب ‌تر هستند. اما نهال‌ های گلدانی می‌توانند در هر زمانی از سال کاشته شوند و از این نظر دست کشاورزان بازتر است. در نظر داشته باشید چون این نهال بعدا حالت بوته‌ای به خود می‌گیرد باید فضای کافی برای رشد برای آن در نظر گرفته شود. فضای 9 متری برای هر درخت، فضای مناسب رشد آن‌ها را فراهم می‌کند. نحوه کاشت نهال زرشک سیاه به این صورت است که ریشه‌های درخت در عمق ۵٠ سانتی‌ متری قرار می‌گیرد و با خاک مناسب و کود حیوانی پوسیده پوشانده می‌شود. نور و جریان هوای مناسب برای رشد درخت شرایط مناسبی را فراهم می‌آورد.

مناسب ترین خاک برای نهال زرشک سباه

برای هر نوع گیاهی قطعا خاک لوم که ترکیبی از خاک متوسط دانه و ریز دانه است بهترین گزینه محسوب می‌شود. بنابراین خاک نهال زرشک سیاه بهتر است رسی شنی باشد که اسیدیته (PH) آن بین ۶ تا ٧.۵ یعنی کمی اسیدی، خنثی یا کمی بازی باشد. البته خاک محل کاشت این درخت باید به خوبی زهکشی شده باشد. متاسفانه این درخت آب اضافی در زمین را تحمل نمی‌کند و برای آن مضر است، بنابراین به زهکشی مناسب زمین خود اهمیت دهید.

آبیاری نهال زرشک سیاه

آبیاری نهال زرشک تا زمان باردهی اولیه هر هفته یک بار انجام می‌شود و پس آن این زمان به دو هفته یکبار افزایش می‌یابد و بطور مرتب تکرار می‌شود. مهم‌ترین زمان برای آبیاری پس از گل ‌دادن تا زمان برداشت محصول است. چنانچه آب کافی برای گیاه تامین نشده باشد در زمان برداشت محصول متوجه خواهید شد زرشک‌ها پوک هستند. چون درخت زرشک سیاه را بیشتر در مناطق گرم می‌کارند و در این مناطق کمبود آب محتمل است باید از تأمین آبی کافی برای آن‌ها اطمینان حاصل کرد. آبیاری منظم برای زرشک سیاه از واجبات است.

بهترین کودها و سم برای نهال زرشک سیاه

کود های کپوست و کودهای حیوانی بهترین کودهای مورد استفاده برای این رقم هستند. هرچه کربن خاک کمتر باشد میزان کود حیوانی مورد نیاز بیشتر خواهد بود. نسبت تقریبی ١٠ تا ١۵ کیلوگرم کود گاوی پوسیده برای درختی با ١٠ کیلو میوه است. کمپوست و فسفات آلومینیوم هم برای نهال زرشک مورد استفاده قرار می‌گیرند. سموم فسفره، دیازینون، روغن ولک، استامی پراید و سم اتیون برای سم ‌زدایی از درختان زرشک استفاده می‌شود. دیازینون کنه‌ها را از بین می‌برد. استامی‌پراید حشره‌کش بسیار قدرتمندی است که نام دیگرش موسپیلان است. البته روش‌های مکانیکی نیز وجود دارد. مثلا می‌توان شته‌ها را با مخلوط آب و تنباکو شست. استفاده از کفشدوزک هم می‌تواند شته‌ها را نابود کند. کفشدوزک‌ها دشمن شته‌ها هستند.

هرس کردن به موقع درخت هم موجب جلوگیری از گرفتار شدن درخت توسط بعضی آفات می‌شود.

آفات و بیماری‌های انواع نهال زرشک سیاه

انواعی از قارچ‌ها و کنه‌هایی مثل کنه قرمز، شته و سن و پروانه برگ‌خوار و تخم‌انگشتری و زنبور شاخک‌دار می‌توانند این درخت‌ها را مورد هجوم قرار دهند. مثلا آفت زنگ که نوعی بیماری قارچی است. در اینصورت ضایعات تاولی‌ شکلی را خواهد دید که پشت برگ‌ های درخت شما ظاهر می‌شوند. مهم‌ترین آفتی که درختان زرشک سیاه بی‌دانه را متهاجم قرار می‌دهد، زنبور سرشاخه ‌خوار است که از طریق پا جوش ‌های آلوده منتقل می‌شود. این آفت سبب می‌شود محصول درخت در سال‌های بعد کیفیت پایین‌تری داشته باشد. اگر روی شاخه‌ های گیاه نقاط سیاه‌رنگی را مشاهده کردید که تجمع‌ شان به صورت کلونی است، نهال زرشک سیاه شما درگیر شته زرشک شده است. این آفت می‌تواند نهال‌ های جوان را کاملا بخشکاند.

هرس انواع درخت زرشک سیاه

نوع و نحوه هرس از عوامل مهم و تاثیر گذار در رشد رقم است. به طوری که اگر هرس بیش از حد یا کمتر از میزان معمول و یا حتی با روش های غلط انجام بگیرد زیان های فراوانی را وارد خواهد کرد. این درخت با توجه به ارتفاع کم خود اصلا نیازی به هرس طولی ندارد اما در سال‌های ابتدایی برای شکل ‌دادن به اسکلت آن هرس فرمی و بعدا نیز هرس باردهی را برای شاخه‌های کم‌ بارده یا آفت ‌زده انجام می‌دهند. پس باید از نهایت دقت و زمان بندی مشخص در هرس نهال زرشک سیاه خود اقدام کنید.

قیمت و خرید انواع نهال زرشک سیاه

قیمت نهال زرشک به عوامل زیادی مانند کیفیت، نوع، برگه سلامت، بیمار یا سالم بودن و بسیاری از موالفه های دیگر وابسته است اما به طور کلی قیمت این رقم بین 40 تا 50 هزار تومان است. طبیعی است که با محاسبه درست تعداد مورد نیاز و خرید عمده‌ای نهال‌ها تخفیف بیشتری می‌گیرید و هزینه پایانی ارزان‌تر در می‌آید. پس در خرید از مکان درست و گونه درست دقت لازم را داشته باشید.