شرایط نگهداری و انبارداری انواع میوه ها

یکی از مهم ترین دغدغه های باغداران پس از برداشت، حفظ میوه های تازه است. برخی از انواع میوه ها تا رسیدن به بازار شرایط خاصی برای نگهداری ندارند و به خودی خود ظرفیت نگهداری بالایی دارند. و برخی دیگر از انواع میوه ها هستند که انبار داری بسیار کوتاهی داشته و اگر باغدار نتواند بلافاصله محصول خود را به بازار تحویل دهد باید شرایط خاصی را برای نگهداری آنها فراهم کند تا چند روز تا تحویل به بازار بتواند آنها را نگهداری کند. در این مقاله به بررسی انواع روشهای نگهداری میوه های برداشت شده و شرایط انبارداری استاندارد خواهیم پرداخت.

انواع انبار برای نگهداری میوه های تازه:

بسته به حساسیت غذا یا میوه ها و سبزیجاتی که باید در آنجا نگهداری شوند، انواع مختلفی برای نگهداری وجود دارد.

انبار سردخانه:

سردخانه ها در واقع انبارهایی هستند که تجهیزات خنک کننده ی محدود و توسعه نیافته ای دارند. در واقع این انبارها عمدتاً در مناطقی با آب و هوای سرد مورد استفاده قرار می‌گیرند، زیرا در این مناطق زمستان‌ها بسیار سرد و تابستان‌ها خنک است و نگهداری بیشتر میوه‌ها و سبزیجات نیازی به نصب تجهیزات سردخانه‌ای ندارد.در این نوع سردخانه ها میوه هایی با ماندگاری طولانی مانند انواع سیب، گلابی، چغندر، آجیل خشک مانند گردو، بادام و فندق و بسیاری از سبزیجات مقاوم به ماندگاری مانند شلغم، کلم، هویج و مانند آن وجود دارد که می توان آن را برای مدت طولانی بدون مشکل نگهداری کرد.

برخی از میوه ها که به طور طبیعی ظرفیت نگهداری بالایی دارند مانند سیب زرد لبنانی، سیب قرمز لبنانی یا سیب رد دلیشز و بسیاری از ارقام به مانند به کوزه ای به شرایط نگهداری حساسیت چندانی ندارند و به راحتی می توان آنها را در سردخانه در کنار باغ نگهداری کرد و در زمان مناسب به بازار عرضه کرد.

در مورد آجیل و میوه های خشک مانند انواع گردو از جمله گردو درجه یک، انواع مختلف گردو ژنوتیپ رویال، گردو چندلر و گردو فرنور که ماندگاری بالایی دارند به راحتی می توان در چنین انبارهایی برای مدت طولانی نگهداری کرد.

توجه داشته باشید که نصب دماسنج حداقل و حداکثر در این انبارها الزامی است و به خصوص در فصول گرم سال و یا در اوج زمستان باید در ساعاتی که امکان بازدید از انبار را ندارید از نوسانات بیش از حد دما جلوگیری کرد. و در صورت لزوم از تجهیزات خنک کننده استفاده کنید.

انبار با اتمسفر کنترل شده:

میوه های برداشت شده مانند میوه های روی درخت زنده بوده و تنفس می کنند، هر چه شدت تنفس بیشتر باشد، میوه ها زودتر به مرحله رسیدن کامل می رسند و له می شوند، بنابراین در انبارهایی با فضای کنترل شده با تنظیم میزان اکسیژن و کربن دی اکسید، سرعت تنفس را کاهش داده و ذخیره میوه را افزایش می دهند، البته کنترل دما در این انبارها نیز شرط ضروری برای نگهداری انواع نهال میوه خواهد بود.

در این زمینه لازم است اثرات منفی کنترل اتمسفر بر نگهداری میوه را بدانیم، به عنوان مثال به دلیل تولید ترکیبات گازی نامتعادل، طعم و عطر میوه تغییر می کند، هزینه نگهداری میوه در این شرایط تقریبا دو برابر نگهداری در انبارهای معملی است و در نهایت کاهش اکسیژن باعث رشد برخی مخمرها و ایجاد بوی بد روی برخی میوه ها می شود.

سردخانه معمولی:

در سردخانه معمولی با ایجاد امکانات سرمایشی و تهویه و همچنین قفسه های نگهداری میوه می توان میوه ها و سبزیجات تازه را به مدت دو هفته تا هفت ماه نگهداری کرد، به عنوان مثال امکان نگهداری سبزیجات تازه در این سردخانه ها تا حداکثر تا دو هفته افزایش می یابد و میوه هایی که ماندگاری بالایی دارند تا 7 ماه بدون افت کیفیت در این سردخانه ها قابل نگهداری هستند.

عوامل مهمی که باید در سردخانه کنترل شوند:

در هر نوع سردخانه یا انباری که برای نگهداری میوه خود پس از برداشت می سازید، باید فاکتورهای زیر را به صورت کاملاً کنترل شده در نظر بگیرید:

دما:

مسلما اولین و مهمترین شرط نگهداری طولانی مدت انواع میوه ها و سبزیجات رعایت دمای سرد است و در دمای بالا تنفس افزایش می یابد و گاز اتیلن بیشتری از میوه های رسیده خارج می شود که باعث رسیدن زیادی میوه ها در انبار می شود. بنابراین در شرایط سردخانه یا انبار سردخانه ای گرمای انبار با تهویه و یا با استفاده از تجهیزات خنک کننده گرفته می شود.

اثرات دمای پایین بر ماندگاری میوه ها:

• کاهش تنفس و دیر رسیدن میوه هایی که بصورت نیمه رسیده برداشت شده اند.
• کاهش میزان چروکیدگی و پیری میوه ها به دلیل از دست دادن رطوبت در اثر گرما.
• جلوگیری از اسفنجی شدن و پوک شدن میوه هایی مانند سیب در شرایط نگهداری در دمای بالا
• جلوگیری از رشد بیماری های قارچی و باکتریایی که به صورت ساپروفیت در شرایط نگهداری در دمای بالا وجود دارند و به میوه ها و سبزیجات حمله می کنند.
• اما دما تنها عاملی نیست که در شرایط سردخانه یا انبار سردخانه برای نگهداری میوه باید رعایت شود، در زیر به بررسی سایر عوامل بسیار مهم در این مورد می پردازیم.

رطوبت نسبی:

همانطور که می دانید میوه ها و سبزیجات هنگام برداشت و در معرض هوای آزاد به دلیل تفاوت رطوبت بین بافت میوه و سبزیجات و هوای بیرون و همچنین دمای بالا شروع به تعریق کرده و رطوبت خود را از دست می دهند. . حتی در شرایط نگهداری در سردخانه که رطوبت نسبی کم است، میوه ها می توانند به سرعت چروک و پلاسیده شوند، از سوی دیگر، افزایش رطوبت تا حدی که باعث ایجاد قطرات شبنم بر روی میوه ها شود، می تواند به افزایش رشد قارچ ها و باکتری های ساپروفیت کمک کند. و تاثیر عکس در انبار داری میوه ها داشته باشد.

بنابراین رعایت درصد مناسب و متعادل رطوبت نسبی بسیار ضروری است، در این صورت باید عواملی را در زمینه تنظیم رطوبت نسبی در نظر گرفت، به عنوان مثال افزایش رطوبت نسبی در انبار میوه های خشک باعث خیس شدن و پوسیدگی آنها می شود.مثلاً بعضی از میوه ها که رطوبت بالایی دارند، اگر رطوبت نسبی آن را افزایش دهید، چروکیدگی میوه را افزایش می دهید به جای اینکه انبار داری آن بیشتر شود.

در تنظیم رطوبت سردخانه وسعت فضا، قفسه بندی میزان تهویه و میزان نیاز نوع میوه به تهویه، عایق بندی سردخانه، تعداد دفعات باز شدن و باز ماندن درب سردخانه برای محموله گیری همگی تاثیر گذار خواهند بود.

در انبار سردخانه ها که باغداران تاسیسات خاصی برای ایجاد رطوبت ندارند، توصیه می شود از جعبه های چوبی برای نگهداری میوه ها و خیساندن آنها در آب قبل از پر کردن و نگهداری استفاده شود، با این روش ساده می توان میزان رطوبت نسبی را افزایش داد.

شرایط نگهداری و انبارداری انواع میوه ها