پشتیبانی نهالستان ۰۹۱۴۱۸۱۱۵۲۰
جهت دریافت مشاوره و یا خرید نهال ، کافیست روی یکی از راه های ارتباطی زیر کلیک نمایید.
![]()
Copyright Royalnahal © 2022
هر سال زمانی که درختان از خواب زمستانی بیدار میشوند و شکوفهها نوید یک سال پربار را میدهند، نگرانی هر کشاورز سرمای ناگهانی فصل بهار است که در عرض چند ساعت زحمت یک سالهاش از بین میرود. در این شرایط آشنایی با روشهای مقابله با سرمازدگی بهاره درختان یک ضرورت است تا باغدار بتواند سرمایهاش را حفظ کند.
در سالهای اخیر، با پیشرفت تکنولوژی روشهای نوین مقابله با سرمازدگی جایگزین راهکارهای سنتی شدهاند از جمله، آبیاری بارانی برای جلوگیری از سرمازدگی، استفاده از بخاریهای باغی، محلولپاشیهای ضد یخزدگی، کودهای مقاومکننده درختان به سرما. علاوه بر این، با فناوریهای اخیر کارشناسان میتوانند سرمازدگی را به کمک پهپادها و ایستگاههای هواشناسی هوشمند پیش بینی کنند.
در این مطلب از نهالستان رویال با ترکیب اطلاعات تخصصی و تجربه باغداران، جدیدترین روشهای جلوگیری از سرمازدگی درختان میوه را بررسی خواهیم کرد تا از خسارت سرمازدگی بهاره پیشگیری کنید.
علائم سرمازدگی درختان میوه در مناطق مختلف و بسته به شدت آسیب متفاوت است. در موارد جزئی و خفیف فقط ممکن است برگها آسیب ببینند. اما، در موارد شدیدتر تنه درخت، جوانهها و شاخهها نیز آسیب میبینند. در ادامه این مطلب علائم سرمازدگی درختان را بررسی خواهیم کرد.
با سرمازدگی خفیف درختان میوه در فصل بهار، ممکن است برگها دچار سوختگی شوند و لکههای سیاه و قهوهای روی برگها ظاهر شوند. به علاوه در موارد شدیدتر حتی ممکن است برگها کاملا سیاه شوند و بریزند. درجه سرمازدگی درختان به عوامل زیادی از جمله نوع درخت، شرایط اقلیمی منطقه و زمان سرمازدگی بستگی دارد. به طور کلی میتوان گفت دمای زیر صفر درجه سانتی گراد میتواند به جوانهها آسیب بزند به عنوان مثال درختان گیلاس، هلو و آلو نسبت به سرما حساستر هستند.
در اثر سرمازددگی ملایم، ممکن است سلولهای گیاهی که حاوی آب هستند در اثر سرما یخ بزنند و با ذوب شدن یخها دیواره سلولی گیاه پاره شده و رنگ برگ تیرهتر شود. با این حال ممکن است گیاه سرحال به نظر برسد اما بافت برگ از بین میرود و سطح فتوسنتز گیاه کاهش پیدا کرده و رشد درخت متوقف میشود.
اگر به مدت چند ساعت دمای هوا زیر صفر تا منفی 4 درجه سانتی گراد باشد، در این شرایط برگ درختان نمیتوانند تعادل آب را حفظ کنند و بعد از گذشت چند روز از سرمازدگی برگها میریزند.
جوانه درختان جزء حساسترین بخشها نسبت به سرمای فصل بهار هستند و دمای منفی 2 درجه سانتی گراد میتواند به آنها آسیب برساند. با سرمازدگی رنگ جوانهها از سبز به قهوهای تغییر میکند.
اگر سرما برای مدت طولانی ادامه داشته باشد یا به صورت ناگهانی رخ دهد، در موارد شدیدتر جوانهها خشک میشوند، طوری که اگر آنها را لمس کنید، احساس میکنید جوانهها شکننده هستند. خشک شدن جوانهها بیشتر برای درختان زردآلو، گردو و بادام اتفاق میافتد.
برای دیدن لیست قیمت انواع نهال گردو پیوندی و ژنوتیپ روی عبارت خرید نهال گردو کلیک نمایید.
اگر سرمای بهاره شدید باشد، ممکن است آب داخل بافت گیاه در اثر سرما منجمد شود که باعث افزایش حجم و فشار داخلی گیاه میشود. در این شرایط شاخهها ترک خورده و شکننده میشوند. این آسیبهای مکانیکی علاوه بر اینکه تولید محصول را کاهش میدهند، ورود قارچ و باکتریها را به داخل گیاه آسانتر میکنند.
وقتی سرمازدگی خیلی شدید باشد به خصوص در مناظقی که اختلاف دمای روز و شب زیاد است، بافت زیر پوست تنه منجمد شده و بعد از گذشت چند روز تیره میشود که به آن سرما سوختگی تنه میگویند. در این شرایط جریان شیره درخت در محل آسیب دیده مختل شده و بعد از چند هفته تنه درخت خشک میشود.
سرما زدگی بهاره زمانی اتفاق میافتد که دمای هوا به زیر صفر درجه سانتی گراد برسد. با سرد شد ناگهانی هوا آب موجود در بافت گیاهان یخ میزند و باعث آسیب به بخشهای مختلف درختان از جمله جوانهها، برگها و شاخهها میشود. در ادامه به 10 مورد از روشهای مقابله با سرمازدگی بهاره درختان اشاره خواهیم کرد.
یکی از روشهای مقابله با سرمازدگی بهاره درختان، پاشیدن آب روی برگ آنها است که با استفاده از سیستم آبیاری بارانی یا محلول پاشها انجام میشود. این اقدامات باید در دمای صفر درجه سانتی گراد انجام شود. با پاشیدن آب در دمای صفر درجه یک لایه یخ روی برگ درختان تشکیل میشود و با یخ زدن هر لیتر آب 80 کیلو کالری گرما آزاد میشود که بافت زیرین آن را گرم نگه میدارد و از سرما زدگی بهاره درختان جلوگیری میکند.
هزینه راه اندازی سیستم آبیاری بارانی برای مقابله با سرمازدگی بهاره درختان، به عوامل زیادی از جمله مساحت باغ، منبع آب، کیفیت تجهیزات، دسترسی به برق، هزینه اتصالات و لولهها، نوع آبپاش، ( اتوماتیک، ثابت، متحرک) بستگی دارد. به عنوان مثال اگر باغی با مساحت حدود 10 هکتار بخواهد سیستم آبیاری بارانی نیمه پیشرفته با آبپاشهای متحرک یا ثابت، لوله کشی اصلی و فرعی، اتصالات و فیلترها انجام دهد، هزینه تجهیزات مانند لولهها، اتصالات، آبپاش، فیلتر و کنترل ساده بسته به کیفیت و برند بین 20 تا 35 میلیون تومان خواهد بود.
هزینه پمپ با توان مناسب به همراه برق بین 5 تا 15 میلیون تومان و هزینه نصب، لوله کشی، نیروی کار و تنظیمات فنی بین 5 تا 10 میلیون تومان است. پس مجموعا راه اندازی یک سیستم آبیاری بارانی در زمین 10 هکتاری بین 35 تا 65 میلیون تومان خواهد بود. با این حال اجرای سیستم آبیاری بارانی میتواند بین 60 تا 85 درصدجلوی خسارت ناشی از سرمازدگی را بگیرد.
یکی دیگر از روشهای مقابله با سرمازدگی بهاره درختان، استفاده از بخاری یا پلارها در قسمتهای مختلف باغ است. که داخل بخاری چوب یا گازوئیل میسوزانند که باعث گرم شدن باغ میشود. این روش در مناطق نیمه گرمسیر و در باغ مرکبات، زیتون و انار کاربرد بیشتری دارد و در باغهایی که در مناطق سردسیر هستند تاثیر زیادی ندارد.
بخاری باغی، یکی از تجهیزات ضد سرمازدگی باغ است که معمولا با سوخت گاز مایع، گازوئیل و گاز طبیعی کار میکند. قیمت بخاری باغی در حال حاضر بسته به نوع سوخت، توان حرارتی بین 8 تا 65 میلیون تومان متغیر است که در سه نوع ساده، اتوماتیک یا نیمه اتومات و صنعتی تولید میشوند.
• بخاریهای ساده و سیار با گاز مایع کار میکنند و در محدود قیمتی 8 تا 15 میلیون تومان قرار دارند که برای باغهای کوچک مناسب هستند.
• بخاریهای نیمه اتوماتیک و اتومات که به جرقه زن برقی و ترموستات مجهز هستند، قیمتی حدود 20 تا 35 میلیون تومان دارند و گزینه مناسبی برای باغهایی با مساحت متوسط میباشند.
• بخاریهای صنعتی که توان حرارتی بالایی دارند، برای باغهایی با مساحت گسترده و مناطق خیلی سرد طراحی شدهاند که در بازه قیمتی 45 تا 65 میلیون تومان قرار دارند.
انتخاب بخاری مناسب برای هر باغ باید متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه، نحوه کاشت و بودجه باغدار صورت بگیرد. ترکیب بخاری باغی با روشهایی مانند آبیاری شبانه و محلول پاشی میتواند کارایی سیستم را چند برابر کند.
یکی از مهمترین روشهای مقابله با سرمازدگی بهاره درختان، انتخاب نهالی است که نسبت به سرما مقاومت زیادی داشته و در مناطق سردسیر رشد خوبی دارد. مقاومت گونههای مختلف درختان میوه در برابر سرما متفاوت است، به عنوان مثال درختان با میوههای هسته دار مانند هلو، زرد آلو و گیلاس نسبت به سیب و گلابی در برابر سرما حساستر هستند.
دربین نهالهای سیب ارقام فرانسوی، گلاب به دلیل سازگاری با سرمای دیررس بهاره و قابلیت بازسازی جوانهها، عملکرد خوبی داشتهاند و در بین گونههای گلابی ارقام بیروتی، شاه میوه، در مناطق سرد سیر مقاومت بالایی دارند. درختان هلو در گونههای زعفرانی، انجیری تحمل متوسطی نسبت به سرما دارند اما به دلیل گل دهی دیرتر، خطر سرما زدگی شکوفهها کم است.
در مورد نهال زرد آلو ارقام قیسی، شکرپاره و عسگرآباد چون دیر گل هستند و بافت گل نسبت به سرما مقاومت خوبی دارد برای کاشت در مناطق سردسیر گزینه خوبی هستند اما در بین نهالهای گیلاس گونه تک دانه، و خوشه ای جزء ارقام شناخته شده برای کاشت در مناطق سردسیر میباشند. برای انتخاب نهالهای مقاوم به سرما بهتر است با کارشناسان حرفهای و متخصص در این حوزه قبل از خرید نهال مشورت کنید. شما میتوانید از نهالستان رویال نهال که سالها به طور تخصصی در این زمینه فعالیت داشته است راهنمایی بگیرید.
یکی از موثرترین روشهای مقابله با سرمازدگی بهاره درختان، اسپری کردن محلولهای ضد سرمازدگی هستند که به صورت آماده به فروش میرسند. این محلولها از ترکیب چند ماده شیمیایی ساخته شدهاند که به طور موثر از سرمازدگی درختان میوه جلوگیری میکنند. از محلولهای ضد سرمازدگی باید در دمای زیر صفر درجه سانتی گراد و وقتی که خطر سرما زدگی جدی است استفاده شود. همچنین اسپری کردن بیش از حد این محلولها میتواند به بافت درختان آسیب بزند.
• گلیسیرین: مواد شیمیایی با جذب آب از بافت گیاه نقطه انجماد آن را افزایش میدهند و از یخ زدن درختان جلوگیری میکنند که گلیسرین یکی از رایجترین مواد شیمیایی ضد سرما زدگی است.
• یدید پتاسیم: این محلول بیشتر مانند یک لایه محافظ عمل میکند و از این طریق از یخ زدن برگها جلوگیری میکند.
• سدیم نیترات: این محلول نیز مانند بقیه مواد شیمیایی نقطه انجماد آب را کم میکند.
کوددهی درختان، میتواند به افزایش مقاومت آنها در برابر سرما کمک کند. اما کود دهی باید متناسب با نوع درخت و نوع خاک انجام شود. فواید کوددهی درختان میوه عبارتند از تقویت ریشهها و افزایش جذب آب و مواد مغذی از خاک، افزایش رشد رویشی گیاه که با زیاد شدن شاخ و برگها، شکوفهها از سرمای بهاره در امان هستند. همچنین کود دهی به موقع از ابتلاء درختان به آفات و بیماریهای قارچی جلوگیری میکند.
کودهای سولفات آمونیوم و فسفات آمونیوم نه تنها کمکی به افزایش مقاومت در برابر سرمای بهاره نمیکنند، بلکه دقیقاً برعکس عمل میکنند. این کودها به دلیل داشتن نیتروژن بالا، سبب تحریک رشد رویشی و جوانه زنی زودهنگام میشوند. اگر این کودها قبل از رفع کامل خطر سرما استفاده شوند، جوانههای تازه بیدار شده را در معرض آسیب شدید سرمازدگی قرار میدهند.
در مقابل، این کود پتاسیم (مانند پتاسیم کلرید) است که مصرف آن در زمان مناسب (معمولاً در پاییز) میتواند به افزایش غلظت شیره سلولی و مقاومت نسبی درخت در برابر یخزدگی کمک کند.
کود اوره، حاوی نیتروژن میباشد که به افزایش گل دهی و میوه درختان کمک میکند. به علاوه کود فسفات آمونیوم از فسفر تشکیل شده که، به تقویت ریشههای نهالها کمک میکند و از این طریق باعث پیشگیری از سرما زدگی بهاره میشود. کود پتاسیم کلرید نیز حاوی پتاسیم است که از درختان در برابر آفات و بیماریها مبارزه میکند.
سوالی که ممکن است برای خیلی از باغداران پیش بیاید میزان و زمان مناسب کوددهی است؟ طبق توصیه مهندسان کشاورزی بهترین زمان برای کوددهی اواخر زمستان و اوایل بهار میباشد که درختان در حال استراحت هستند و جذب مواد مغذی از خاک سریعتر است. به علاوه مقدار مناسب کود برای هر درخت به نوع درخت، اندازه آن و شرایط خاک بستگی دارد. نحوه کوددهی نیز تاثیر زیادی در جلوگیری از سرمازدگی درختان دارد. بهترین روش برای کوددهی، قرار دادن آن در عمق 15-10 سانتی متری خاک است.
یکی از مهمترین روشهای مقابله با سرما زدگی بهاره درختان، پیش بینیهای هواشناسی است. کشاورزان با اطلاع از دمای هوا در روزهای آینده میتوانند احتمال سرمازدگی را پیش بینی کنند و به موقع اقدامات ضروری را انجام دهند. که از طریق اپلیکیشنها و وب سایتها میتوانند به راحتی از وضعیت آب و هوای منطقه خود اطلاع داشته باشند.
یکی دیگر از روشهای مقابله با سرمازدگی بهاره درختان، استفاده از دستگاه مه پاش حرارتی است. از این دستگاه بیشتر برای سمپاشی و کنترل آفات استفاده میشود اما در مبارزه با سرما زدگی نیز موثر است. بعد از سرمازدگی و طلوع آفتاب با گرم شدن ناگهانی هوا، یخ شکوفهها و برگهای درختان باز میشود و جوانهها از بین میروند؛ در این زمان میتوان با قرار دادن دستگاه مه پاش روی پهپاد کل باغ را در مدت زمان کوتاهی مه پاشی کرد. مه گرم روند باز شدن یخ شکوفهها را کندتر کرده و از شکوفهها حفاظت میکند.
استفاده از پوششهای مصنوعی یکی دیگر از راههای مقابله با سرمازدگی بهاره درختان میوه میباشد. این پوششها هوای اطراف درختان را گرم نگه میدارند و از یخ زدن شکوفهها و جوانهها جلوگیری میکنند. پوششها ممکن است از جنس پلاستیک، پارچه یا حتی کاغذی باشند.
یکی از رایجترین پوششها برای جلوگیری از سرمازدگی درختان پوششهای پلاستیکی هستند که جنس آنها از پلی اتیلن، پلی اورتان یا پلی پروپیلن میباشد تا مقاومت زیادی در برابر باد و باران داشته باشند.
پوششهای پارچهای یکی دیگر از راههای جلوگیری از سرمازدگی بهاره درختان میوه هستند که جنس آنها از کتان، پلی استر و پشم میباشد. این پوششها نسبت به پوششهای کاغذی و پلاستیکی انعطاف پذیری زیادی دارند اما در برابر باد و باران مقاومت کافی را ندارند.
یکی دیگر از انواع پوششهای مصنوعی، پوشش پارچهای است که نسبت به پلاستیک ارزانتر و سبکتر است و جنس آنها از کاغذ کرافت، کاغذ روزنامه و کاغذ باطله میباشد. یکی ازمعایب اصلی پوششهای پارچهای نداشتن مقاومت کافی در برابر باران و طوفانهای شدید است.
آبیاری درختان میوه در اواخر فصل پاییز، نقش مهمی در پیشگیری از سرمازدگی بهاره درختان میوه دارد که باعث میشود آب در سلولهای گیاهی ذخیره و منجمد شود و از این طریق در برابر سرمازدگی مقاومت داشته باشند. همچنین آبیاری باعث افزایش دمای خاک و هوای اطراف درختان میوه میشود.
آبیاری درختان در فصل پاییز باید قبل از سرمازدگی باشد و آب به عمق خاک نفوذ کند. اما، نباید بیش از حد آبیاری کرد چون باعث پوسیدگی ریشه میشود. میزان آبی که برای آبیاری نیاز است به نوع درخت، اندازه درخت و جنس خاک بستگی دارد. به طور کلی میتوان گفت خاک باید تا عمق 15-10 سانتیمتری مرطوب باشد.
یکی از روشهای مقابله با سرمازدگی بهاره درختان که در سالهای گذشته به طور سنتی انجام میشد روغن پاشی بود. در این روش روغن به صورت یک لایه محافظ عمل میکرد و از یخ زدن جوانهها و تنه درخت پیشگیری میکرد. زمان مناسب برای روغن پاشی هنگام سرمازدگی است که با استفاده از روغنهای مخصوص سرمازدگی و دستگاه اسپری روغن این کار انجام میشود و باید دقت داشته باشید روغن به صورت یکنواخت روی کل تنه درخت اسپری شود.
روغنهایی که در این روش استفاده میشوند از نوع گیاهی و معدنی هستند و به هیچ وجه نباید از روغن موتور یا روغنهای صنعتی استفاده شود. به علاوه برگهایی که ریز و جوان هستند نباید با روغن تماس داشته باشند. هنگام روغن پاشی باید دمای هوا زیر صفر درجه سانتی گراد باشد و خطر سرمازدگی حتمی باشد. اگر هوا بارانی یا برفی است از اسپری کردن روغن خودداری کنید چون روغن با آب باران شسته شده و هیچ تاثیری نخواهد داشت.
• روغن باعث مسدود شدن منافذ برگهای گیاهان شده و از فتوسنتز جلوگیری میکند.
• به علاوه روغن پاشی ممکن است باعث ایجاد لکه روی میوهها شده و طعم آنها را تغییر دهد.
• به طور کلی باید گفت این روش برای پیشگیری از سرمازدگی روش مناسبی نیست.
سرمازدگی بهاره، پدیدهای است که هر سال باغداران مناطق سردسیر ایران از آن ترس دارند. اما امروزه با شناخت درست اقلیم و روشهای مقابله با سرمازدگی بهاره درختان میوه میتوان از خسارتهای زیادی جلوگیری کرد. روشهایی مانند آبیاری بارانی برای جلوگیری از سرمازدگی، بخاریهای باغی، محلولپاشیهای ضد یخ، استفاده از کودهای مقاومکننده و پیشبینی دقیق سرما با ابزارهای هوشمند، راهکارهایی هستند که به باغدار اجازه میدهند قبل از وقوع سرمازدگی برای مدیریت باغ خود تصمیم بگیرند.
مدیریت موفق باغ فقط با روشهای سنتی امکان پذیر نیست، بلکه نتیجه ترکیب دانش، انتخاب ارقام مقاوم و اقدام به موقع است. اگر کشاورز بداند چه زمانی و چگونه از این روشهای نوین استفاده کند، میتواند از خسارات سرمازدگی جلوگیری کند. برای خرید نهال های سالم و شناسنامه دار و مشاوره تخصصی در زمینه انتخاب نهال مقاوم به سرما، با نهالستان رویال تحت مدیریت مهندس آرمین قاسمی در ارتباط باشید. کارشناسان خبره نهالستان رویال با تجربه و دانش فنی خود، شما را در انتخاب نهال مناسب و نحوه مقابله با سرمازدگی بهاره همراهی خواهند کرد.
برای جلوگیری از سرمازدگی شکوفههای بادام، استفاده از محلولپاشیهای ضد یخ حاوی آمینواسید و پتاسیم در اواخر زمستان و اجرای آبیاری بارانی شبانه هنگام پیشبینی افت دما بسیار مؤثر است. همچنین انتخاب ارقام دیرگل بادام و تقویت درخت با کودهای پتاسدار، مقاومت شکوفهها را در برابر سرمای بهاره افزایش میدهد.
درخت گردو بهویژه در مرحله جوانهزنی و گلدهی، نسبت به سرمای دیررس بسیار حساس است و استفاده از بخاریهای باغی یا دستگاههای مولد باد گرم یکی از مؤثرترین روشها محسوب میشود. تقویت درخت با کودهای پتاسه، اسیدهای آمینه و مدیریت آبیاری قبل از سرمای بهاره نیز موجب افزایش تحمل جوانهها میگردد.
آبیاری بارانی در شبهای سرد در صورتی که بهصورت مداوم تا طلوع آفتاب انجام شود، با آزادسازی گرمای ناشی از انجماد قطرات آب میتواند از افت شدید دما در اطراف شکوفهها جلوگیری کند. این روش زمانی مؤثر است که دمای هوا پایینتر از منفی پنج درجه سانتیگراد نباشد.
محلولپاشی با ترکیبات حاوی پتاسیم، اسیدهای آمینه، سیلیکات و مواد ضد یخ طبیعی مانند گلیسیرین یا پلیالها، مقاومت بافتهای گیاهی را در برابر یخزدگی افزایش میدهد.
دمای سرمازدگی درختان میوه بسته به گونه درخت و مرحله رشد متفاوت است، اما معمولاً بین منفی یک تا منفی پنج درجه سانتیگراد قرار دارد. شکوفههای سیب و گلابی در حدود منفی دو تا منفی سه درجه آسیب میبینند، در حالی که جوانههای بادام یا زردآلو حتی در دمای کمتر از منفی یک درجه نیز دچار یخزدگی میشوند.