معرفی بیماری سر شاخه هلو و نحوه مقابله با آن

سرشاخه خوار هلو (Anarsia lineatella Zeller) نوعی آفت و بیماری نهال هلو است که در اکثر مناطق میوه دار کشور رایج است و یکی از آفات مهم درختان هلو، بادام، زردآلو، سیب و آلو است. همچنین به قیسی، زالزالک و ازگیل آسیب می رساند.
فعالیت تغذیه ای این لارو را می توان به سه صورت مشاهده کرد: تغذیه از جوانه ها و جوانه های باز، تغذیه از شاخه های نرم و لطیف و تغذیه از میوه ها و آسیب میوه خواری آن در درختان بادام آذربایجان و قیسی در دماوند مشاهده می شود.
آسیب لارو عمدتاً در گونه های زردآلو رخ می دهد. لاروهای این آفت معمولاً در اواخر زمستان و اوایل بهار وارد شاخه ها شده و باعث مرگ آنها و تشکیل شاخه های فرعی می شود. در نسل های بعدی، لارو به هلو، بادام، آلو و زردآلو حمله می کند و باعث از بین رفتن آنها همراه با کرم سیب و آلو می شود.

شکل ظاهری سر شاخه خوار هلو:

سر شاخه خوار هلو پروانه ای است کامل به قطر 11-15 میلی متر. بال های بالایی مستطیل شکل با لکه های لوزی سیاه، بال های پایین خاکستری روشن با زمینه قهوه ای است.
یکی از ویژگی های متمایز کننده حشرات کامل وجود پالپ های ضخیم است که جلوتر از سر امتداد می یابد.تخم های این پروانه بیضی شکل و ابعاد آن 0.4×0.25 میلی متر است.
تخم ها ابتدا سفید می شوند و به تدریج زرد مایل به نارنجی می شوند. لارو سال اول قرمز روشن، تقریبا قهوه ای است. رنگ لارو 2 ساله قهوه ای است که به تدریج قرمز می شود.
غشاهای شفاف بین بخش های شکم لارو جلوه خاصی به لارو می بخشد که این ویژگی لارو این آفت را از سایر آفات درختان میوه سردسیری متمایز می کند. طول لارو در حداکثر رشد به 13 میلی متر می رسد. رنگ شفیره قهوه ای است، طول آن 5.5-6 میلی متر است.

زیست شناسی:

سرشاخ خوار هلو 2 نسل در سال دارد و به صورت لارو 2 ساله در جوانه های درختان میوه زمستان گذرانی می کند. لاروها از خواب زمستانی خارج می شوند و با شرایط حرارتی مناسب، جوانه ها در مرحله کاملا متورم شروع به کار می کنند.لاروها ابتدا از جوانه ها و غنچه ها و سپس از گل ها تغذیه می کنند، یکی از ساده ترین راه ها برای شناسایی این آفت، مشاهده ترشحات لارو از سوراخ های ورودی جوانه، غنچه و میوه است. در این مرحله لاروها از 6-4 جوانه یا گل تغذیه می کنند و اندام های زایشی آن را از بین می برند.پس از ریزش گلبرگ ها در محل اتصال آخرین برگ وارد شاخه های جوان و باز می شوند و از بالا به پایین شروع به تغذیه می کنند، زمانی که لاروها به قسمت های سخت و چوبی شاخه می رسند آن را رها کرده و به شاخه دیگر مجاور حمله می کنند. آنها به طور متوسط 4 شاخه را از بین می برند. سپس لاروها به میوه نارس حمله می کنند.
سوراخ ورود این لاروها معمولاً در جایی است که دم به میوه می پیوندد و باعث ریزش میوه می شود. پس از رشد کامل، لاروها میوه را ترک می کنند و در شکاف های سطح خاک به صورت توده ها، برگ های پوسیده و علف های هرز زیر درختان تبدل به شفیره می شوند.
گاهی اوقات شفیره روی تنه و شاخه های ضخیم درختان ظاهر می شود. در شرایط دماوند ظهور تمامی حشرات نسل زمستانه از اواخر خرداد آغاز می شود. پس از جفت گیری، پروانه ها به تنهایی 60 تخم می گذارند و به ندرت به چند گروه تقسیم می شوند.
پروانه های این نسل تقریباً تمام تخم های خود را صرف میوه ها می کنند و به ندرت روی انتهای شاخه های جوان و خمیری می گذارند.

مبارزه مکانیکی:

جمع آوری میوه های آلوده ریخته شده و حذف هر دو نسل اول زمستانه و تابستانی و هرس درختان بهاره قبل از پایان دوره تغذیه لارو در شاخه ها در کاهش جمعیت آفت ضروری است.

کنترل شیمیایی:

بهترین زمان سمپاشی برای نسل اول سرشاخه خوار هلو زمانی است که جوانه ها کاملاً متورم شده و گلبرگ ها در حال ریزش هستند (همراه با هرس) و برای نسل دوم اواسط تیرماه قبل از ورود لاروها می باشد. در سال اول با سمی نفوذی مانند دیازینون به داخل میوه است.

معرفی بیماری سر شاخه هلو و نحوه مقابله با آن